İKTİSAT NEDİR?

 İKTİSAT NEDİR?

İktisat: Ekonominin işleyişini, piyasa süreçlerini, devletin ekonomiye çeşitli etkilerini ve piyasaya yapılan müdahaleleri inceleyen bir bilim dalıdır. En geniş anlamıyla iktisat sınırsız insan ihtiyaçlarının kıt kaynaklarla karşılanmasının yollarını araştıran bilim dalıdır. İktisat bir tercihler bilimidir.

Tüm insanlar bütün isteklerinin anında ve tamamı ile karşılanmasını ister fakat böyle bir dünyayı hayal etmek  oldukça zordur. Çünkü toplumu oluşturan bireylerin ve kurumların insanlara haz veren ve onları tatmin eden  farklı mal ve hizmetleri elde etme istekleri sınırsızdır. Buna karşılık insanların isteklerini karşılamaya yarayan mal ve hizmetlerin üretimlerinde kullanılabilecek kaynaklar ise sınırlıdır. bu nedenlerden dolayı her toplum belirli derecelerde kıtlık sorunu ile karşı karşıya kalmaktadır. Toplumların karşı karşıya kaldığı bu kıtlık sorunu  iktisat biliminin uğraştığı konulardandır.

KITLIK: İnsan ihtiyaçlarının sonsuz ancak bu ihtiyaçları karşılayacak kaynakların sınırlı olması durumudur. Kıtlık kavramı olmaksızın iktisat biliminin olması düşünülemezdi. Durumu özetleyecek olursak iktisat bilimi kıtlık gerçeğine dayanmaktadır bu açıdan baktığımızda iktisat bir kıtlık bilimidir.

İktisada diğer bir açıdan bakacak olursak bilindiği gibi doğada var olan çeşitli kaynakların tümünü doğada bulunduğu haliyle insanların ihtiyaçlarını giderebilmek için kullanamıyoruz. Bu tür kaynaklar belirli bir üretim düzeyinden geçtikten sonra kullanılabilmektedir. Bu mal ve kaynaklara sahip olan insanlar bütün ihtiyaçlarını bu mal ve kaynaklardan karşılayamazlar . Bazı durumlarda insanlar sahip oldukları kaynaklar hem miktar hem de çeşit olarak ihtiyaçlarını karşılamaya yetmeyebilir, diğer bir durumda ise insanlar ihtiyaçlarından fazla mal ve kaynağa sahip olabilirler. Bu durumda bu mal ve kaynakların takas edilmesi zorunluluğu gündeme gelir. Bu yönüyle iktisadı, insanlar çeşitli ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için malların üretim ve değişimini içeren faaliyetlerin incelenip araştırılması olarak da tanımlamak mümkündür.

MİKRO İKTİSAT: Mikro iktisat bireysel ünitelerin ekonomik davranışlarını inceleyen iktisadın bir alt bilimidir. İktisadın mevcut durumunu inceleyerek insan davranışı ve insanların piyasa endüstri firma ve birey gibi nispeten küçük birimlerle ilişkili tercihlerini inceler. Mikro iktisadın temel konuları arasında bireysel ekonomik kararların oluşturulması, kaynak dağılımı, fiyatlar, üretim, talep, arz ve gelir dağılımı gibi konular yer almaktadır.

MAKRO İKTİSAT: Makro iktisat toplulaştırılmış ünitelerin ekonomik davranışlarını inceleyen iktisadın bir alt dalıdır. İktisadın bir bütün olarak ekonomiyi ve toplumla açtırılmış ekonomik davranışı inceleyen bölümüdür. Makro iktisat milli gelir, para, bankacılık, enflasyon, toplam talep, toplam arz, işsizlik, istihdam ve ekonomik büyüme gibi makro konuları inceler. 

Mikro iktisatta iktisatçılar tek bir fiyat üzerinde incelemede bulunurken, makro iktisatta toplam fiyat üzerinde inceleme yapılır. Örnek verecek olursak, mikro iktisat belirli bir mal veya hizmetin talebi ile ilgilenirken, makro iktisat mal ve hizmetlerin toplam talebi ile ilgilenir.

POZİTİF ve NORMATİF İKTİSAT: Pozitif iktisat, iktisadın mevcut durumu inceleyerek ne olduğunu belirlemeye çalışan ve değer yargısı içermeyen bölümüdür ne olduğu ile ilgilenir buna karşılık normatif iktisat ise toplumsal refahın en üst düzeyde sağlanabilmesi için ne olması gerektiğini inceler pozitif iktisat esas olarak gerçek yaşamdan birtakım verilerle test edilebilecek neden-sonuç ilişkisini incelerken normatif iktisat ise değer yargılarını ve sosyal Adalet en üst düzeydeki refahı ulaşması gibi test edilmeyen konularla ilgilenir.

Kısaca tanımlayacak olursak pozitif iktisat, ekonomi ile ilgili olan konularda nedir sorusuna cevap aramakta olup değer yargılarından uzak ve objektif bir yaklaşım benimsemektedir. Normatif iktisat ise ekonomiye dair konuları incelerken ne olmalı konusuna cevap aramakta olup değer yargılarını dikkate almakta ve subjektif bir yaklaşım kabul etmektedir.